Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarındaki Görsel Türleri ve Görsel-Etkinlik Uyumunun İncelenmesi
Özet Görüntüleme: 19
/ 
PDF İndirme: 21
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15612021Anahtar Kelimeler:
Etkinlik, görsel, ders kitabı, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitabı, ders kitabı, etkinlik, görsel-etkinlik uyumu, görsel türleri, yabancı dil olarak Türkçe öğretimiÖzet
Çağdaş eğitimde teknolojinin rolü artmasına rağmen öğretimde ders kitapları temel araç olma özelliğini korumaktadır. Birçok alanda olduğu gibi yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde de farklı materyallerle desteklenerek kullanılan ders kitapları büyük önem taşımaktadır. Yabancı dil eğitimi veren kurum ve kuruluşlardaki derslerde kitabın yeri ve önemi hem öğrenen hem de öğreten açısından göz ardı edilemeyecek kadar fazladır. Kitapların; bilgi ve görsel ögeler içererek öğretilmesi hedeflenen konulara yöneltme, öğrencilerin bilgiye ulaşmalarında onlara yol gösterme, onların ilgisini çekme gibi işlevleri vardır. Bu bakımdan ders kitapları çok yönlü olarak hazırlanmalıdır. Ders kitaplarında dikkat edilecek bir husus da görseller olmaktadır. Çünkü görseller hedef dilin öğretiminde bilgileri somutlaştıran en önemli araçlardır. Bu doğrultuda araştırmada, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki görseller türleri bakımından ve görsel-etkinlik uyumu açısından incelenmiştir. Ders kitaplarının incelendiği bu araştırmada doküman incelemesi yöntemine başvurulmuştur. Araştırmanın inceleme nesneleri “Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe” B1 ve B2 seviyesi ders kitaplarıdır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. İncelenen kitaplarda en çok tercih edilen görselin “fotoğraf” olduğu görülmüştür. Bu tercihte hedef kitlenin özelliklerinin dikkate alınmasının etkili olduğu söylenebilir. Etkinlikler ile görsellerin arasındaki uyum incelendiğinde görsellerin genellikle etkinlikle uyumlu olduğu görülmüştür. Ders kitabında daha zengin içerikler ile dijitalleşmeden faydalanılarak hazırlanan görsellere de yer verilmesi önerilebilir.
Referanslar
Aslan, E. (2010). Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ders kitapları. Eğitim ve Bilim, 35(158), 215-231.
Arslan, M. ve Adem, E. (2010). Yabancılara Türkçe öğretiminde görsel ve işitsel araçların etkin kullanımı. Dil Dergisi, 24(147), 63-86.
Bailey, K., D. (1982). Methods of social research. Free Press.
Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
Corbetta, P. (2003). Social research: Theory, methods and techniques. Sage.
Çalık, T. (2001). Türkçe ders kitaplarının biçim ve tasarımı, konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu, Türkçe 1-8. Nobel.
Çiftçi, M. ve Kaplan, K. (2018). 5. sınıf Türkçe ders kitabı etkinliklerinde kullanılan görsel materyal türlerinin öğretim programına uygunluğu. International Journal of Language Academy, 6(5), 183-192.
Demir, T. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde materyal yetkinliği-ders kitapları. Dil Dergisi, 166(1), 43-52.
Halis, İ. (2002). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Nobel Yayın.
İlhan, E., ve Yazar, İ. (2021). Temel eğitim Türkçe ders kitaplarındaki metin-görsel ilişkisinin görsel tasarım unsurları bağlamında incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 744-763.
İskender, M. E. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde çoklu ortam materyalleri ile desteklenmiş halk anlatılarının kültür öğrenimi ve dil becerileri gelişimi üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi.
İşcan, A. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarım aracı olarak filmlerden yararlanma. Journal of Turkish Research Institute 58, 437-452.
İşcan, A. ve Kanca, E. (2021). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında görsel-metin uyumu. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 133-160.
Karababa, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42(2), 265-277.
Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
Kolaç, E. (2003). İlköğretim dördüncü sınıf Türkçe ders kitaplarının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 105-137.
Mayer, R., & Moreno, R. (1999). Cognitive principles of multimedia learning: the rolo of modality and contigurty. Educational Psychology, 91(2), 358-368.
Miles, M. B., Huberman A. M. & Saldana, J. (2014). Qualitative data analysis a methods sourcebook. Sage.
Eren Ökten, C. ve Sauner, M., H. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde resimli metin okumaları. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, (2), 65-79.
Saat, H. (2023). Yabancılara Türkçe öğretiminde görsel-işitsel otantik materyalin dil bilgisi öğretiminde kullanımı. Uluslararası Türkoloji Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 8(2), 59-69.
Tepecik, A. ve Kayabekir, T. (2017). Resim-metin ilişkisinde yapısal ve bilişsel kavramların tasarım sürecine etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1641-1653.
Tosunoğlu, M., Arslan, M., ve Karakuş, İ. (2001). Konu alanı ders kitabı inceleme. Anıttepe.
Tunçel, H. (2024). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde bulunma eklerinin görsel materyal kullanılarak öğretiminin başarıya etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 1109-1125.
Uzuner, S., Aktaş, E. ve Albayrak, L. (2010). Türkçe ders kitaplarının görseller (illüstrasyonlar) açısından değerlendirilmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 721-733.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Türkoloji ve Sosyo-Kültürel Araştırmalar Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
